Mai Hương
Việc một số chung cư và nhà trọ ban hành nội quy cấm hoặc hạn chế xe điện đang gây tranh cãi trên mạng xã hội.
Giới chuyên gia pháp lý cảnh báo rằng các quy định này cần tuân thủ đúng luật, tránh xâm phạm quyền sở hữu hợp pháp của cư dân.
Tranh cãi quanh việc cấm xe điện tại nơi ở
Thời gian gần đây, nhiều bài đăng trên mạng xã hội phản ánh tình trạng một số chung cư và nhà trọ ra quy định cấm hoặc hạn chế việc sử dụng, sạc xe điện trong khuôn viên sinh sống.
Một số nơi thậm chí yêu cầu người thuê nhà phải tự chịu trách nhiệm hoàn toàn nếu xảy ra sự cố cháy nổ liên quan đến phương tiện này.
Tình trạng này khiến không ít người bức xúc và đặt câu hỏi: Việc cấm đoán như vậy có đúng luật?Người dân có thể bị tước quyền sử dụng tài sản hợp pháp của mình chỉ vì nội quy tòa nhà?
Chưa có luật cấm xe điện tại chung cư, nhà trọ
Theo luật sư Mai Thanh Bình (Công ty Luật TNHH Mai Thanh Bình), hiện chưa có văn bản pháp luật nào quy định cụ thể việc cấm sử dụng hoặc sạc xe điện tại các khu nhà ở như chung cư hay nhà trọ.
Các quy định liên quan thường chỉ xuất hiện trong nội quy tòa nhà hoặc hợp đồng thuê nhà.
Tuy nhiên, Hiến pháp và Bộ luật Dân sự 2015 đã xác lập rõ quyền sở hữu và sử dụng tài sản hợp pháp của công dân, trong đó bao gồm cả xe máy điện, xe đạp điện.
Luật Nhà ở 2014 cũng khẳng định người thuê có quyền sử dụng nhà ở ổn định, đồng nghĩa với quyền sở hữu và sử dụng tài sản gắn liền với nhu cầu sinh hoạt.
Do vậy, nếu không có căn cứ pháp lý cụ thể, việc cấm đoán từ phía ban quản lý hoặc chủ nhà có thể bị coi là hành vi trái luật, xâm phạm đến quyền tài sản của người dân.
Nội quy chỉ hợp lệ khi đúng quy trình và có căn cứ rõ ràng
Về nguyên tắc, theo Thông tư 05/2024/TT-BXD, nội quy quản lý chung cư có thể quy định các biện pháp đảm bảo an toàn PCCC, bao gồm cả quy định liên quan đến xe điện.
Tuy nhiên, nội dung nội quy phải được xây dựng đúng trình tự, có sự đồng thuận của cư dân và phải cụ thể, minh bạch.
Đối với nhà trọ, điều khoản cấm hoặc hạn chế sử dụng xe điện chỉ có giá trị nếu được thỏa thuận rõ ràng trong hợp đồng thuê.
Đồng thời, nội dung đó không được trái với các quy định pháp luật về dân sự và an toàn phòng cháy chữa cháy.
Lệnh cấm cực đoan và nguy cơ vượt quá thẩm quyền
Theo luật sư Nguyễn Văn Hậu – Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Thương mại Luật gia Việt Nam, việc áp đặt lệnh cấm xe điện một cách tuyệt đối không những thiếu cơ sở pháp lý mà còn có nguy cơ đi ngược lại xu hướng phát triển phương tiện xanh theo định hướng của Chính phủ.
Ông Hậu nhận định, thay vì cấm đoán, giải pháp hợp lý hơn là đầu tư khu vực sạc riêng biệt, trang bị thiết bị an toàn và tuyên truyền cách sử dụng xe điện đúng chuẩn PCCC.
Đây là hướng tiếp cận bền vững, vừa đảm bảo an toàn vừa tôn trọng quyền sở hữu tài sản.
Luật sư này cũng dẫn Điều 147 Luật Nhà ở 2023, trong đó quy định rõ thẩm quyền của ban quản trị chung cư.
Theo đó, ban quản trị không có quyền tự ý ban hành quy định trái luật, càng không được xâm phạm quyền sử dụng tài sản hợp pháp của cư dân.
Người dân có thể khiếu nại hoặc khởi kiện
Trong trường hợp gặp phải những quy định bị cho là áp đặt, cư dân có quyền gửi đơn khiếu nại lên chính quyền địa phương hoặc khởi kiện ra tòa án để bảo vệ quyền lợi.
Luật sư Nguyễn Văn Hậu khẳng định: “Không ai có thể bị tước đoạt quyền sở hữu tài sản nếu không có căn cứ pháp luật rõ ràng”.
Ông cũng cho biết thêm, hiện chưa có bất kỳ văn bản pháp lý nào cấm việc sạc xe điện trong tầng hầm hoặc bãi xe, miễn là tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn do cơ quan PCCC hướng dẫn.
Vấn đề cấm xe điện tại khu dân cư phản ánh một thực tế: tốc độ phát triển công nghệ đang vượt qua năng lực quản lý ở nhiều nơi.
Thay vì phản ứng cảm tính bằng cách ra lệnh cấm, các đơn vị quản lý nên chủ động xây dựng hạ tầng an toàn và cập nhật quy chuẩn để cư dân có thể sử dụng phương tiện điện một cách hợp pháp và an toàn.
Trong bối cảnh chuyển đổi năng lượng và thúc đẩy xe xanh đang là xu thế toàn cầu, những giải pháp cực đoan như cấm đoán hoàn toàn không chỉ thiếu tính bền vững mà còn tiềm ẩn nguy cơ xung đột pháp lý không đáng có.
Mai Hương
