Lê Vy
Việc nhập tịch cầu thủ gây tranh cãi nhưng nếu áp dụng đúng cách, đây có thể là chiến lược hiệu quả giúp đội tuyển quốc gia bứt phá, như Pháp, Maroc hay thậm chí là Indonesia.
Trong những năm gần đây, việc các đội tuyển Đông Nam Á như Indonesia hay Malaysia tích cực nhập tịch cầu thủ đã gây ra nhiều tranh luận trái chiều trong cộng đồng bóng đá Việt Nam. Không ít người cho rằng, cách làm này chỉ là giải pháp “ăn xổi”, dễ dẫn đến hệ quả tiêu cực như trường hợp từng xảy ra với Trung Quốc hay Singapore.
Tuy nhiên, nếu nhìn nhận toàn diện hơn, sẽ thấy rằng chính sách nhập tịch khi được áp dụng đúng cách lại là con đường hiệu quả để giúp các đội tuyển quốc gia bứt phá. Trong thời đại thế giới phẳng và toàn cầu hóa như hiện nay, đây là xu hướng chung và tất yếu.
Đỉnh cao nhập tịch của bóng đá Pháp
Nếu có minh chứng nào cho việc nhập tịch cầu thủ thành công nhất thì chắc chắn đó phải là đội tuyển Pháp. Hai chức vô địch World Cup 1998 và 2018 của Pháp có đóng góp rất lớn của các cầu thủ gốc Phi. Rất nhiều ngôi sao bóng đá hàng đầu của Pháp có bố và mẹ đều là người gốc Phi nhưng cầu thủ này sinh ra và lớn lên ở Pháp và thi đấu cho ĐTQG này.
Trong danh sách 22 cầu thủ Pháp lần đầu vô địch World Cup 1998, có 9 cầu thủ là con lai hoặc nhập cư. Ngôi sao lớn nhất của Pháp giải đấu đó là Zidane cũng là người gốc Algeria. Đến năm 2018 và hiện tại, cầu thủ số 1 bóng đá Pháp lúc này Kylian Mbappe cũng là gốc Phi.
Kylian Mbappe lớn lên ở ngoại ô Paris, cha đến từ Cameroon và mẹ đến từ Algeria. Sau chức vô địch World Cup 2018 đến World Cup 2022, có tới 17 cầu thủ tuyển Pháp gốc Phi. Rõ ràng đây chẳng phải vấn đề gì to tát khi những CĐV tuyển Pháp vẫn luôn ăn mừng cuồng nhiệt hết mình mỗi khi đội nhà giành chiến thắng mà chẳng quan tâm đến cầu thủ ghi bàn có phải 100% gốc Pháp hay không hay chỉ là cầu thủ nhập tịch, di cư.
Maroc: Ông lớn châu Phi và dàn sao châu Âu
Maroc là minh chứng tiêu biểu cho việc xây dựng đội tuyển dựa trên các cầu thủ nhập tịch. Tại World Cup 2018, trong số 23 tuyển thủ Morocco, có đến 17 người sinh ra và lớn lên tại châu Âu chủ yếu ở Pháp, Hà Lan, Tây Ban Nha và Bỉ.
Không ít các cầu thủ Maroc đang chơi bóng ở những giải VĐQG hàng đầu châu Âu. Tuyển Maroc mỗi lần hội quân giống như một đội All Star châu Âu mở rộng với rất nhiều cầu thủ chất lượng. Lối đá hiện đại không thua kém gì các ông lớn hàng đầu thế giới đã giúp Maroc tạo nên bất ngờ lớn ở World Cup 2022 và hứa hẹn sẽ còn tiến xa hơn nữa.
Algeria: Bản sắc không phai dù dùng cầu thủ gốc ngoại
Tương tự Morocco, đội tuyển Algeria cũng thường xuyên gọi những cầu thủ gốc Algeria sinh ra tại Pháp nơi có cộng đồng di cư đông đảo. Thành công đỉnh cao là chức vô địch CAN Cup 2019, và hiện tại họ cũng đang đứng đầu bảng G ở vòng loại World Cup 2026. Algeria cho thấy, nhập tịch cầu thủ không đồng nghĩa với đánh mất bản sắc, mà chính là tận dụng những gì tốt nhất cho mục tiêu quốc gia.
Indonesia: Nhập tịch không quên đào tạo trẻ
Một số ý kiến lo ngại rằng nhập tịch nhiều sẽ khiến cầu thủ nội mất động lực, ảnh hưởng đến công tác đào tạo trẻ. Tuy nhiên, thực tế tại Indonesia lại đang phản bác điều đó. Trong khi đội tuyển quốc gia của họ có nhiều gương mặt nhập tịch từ Hà Lan thì các tuyến trẻ vẫn được quan tâm đều đặn, thường xuyên tập huấn ở châu Âu, Nhật Bản...
Indonesia cũng trao nhiều cơ hội cho các lứa trẻ khi từng nỗ lực xin đăng cai U20 World Cup 2023 (thành công nhưng sau đó bị tước quyền) và tổ chức thành công U17 World Cup cùng năm. Các giải U17, U20 hay U23 khu vực Đông Nam Á Indonesia cũng có thành tích không hề tồi.
Thậm chí thành tích lọt vào bán kết U23 châu Á 2024 và suýt giành vé dự Olympic Paris 2024 cũng có sự đóng góp lớn của các tài năng trẻ bản địa như Marselino Ferdinan, Witan Sulaeman, Komang Teguh...
ĐT Việt Nam sẽ làm gì?
Người Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, vốn có hạn chế nhất định về thể hình, thể lực và tốc độ so với các nền bóng đá hàng đầu như Nhật Bản, Hàn Quốc hay Uzbekistan. Với thực tế đó, việc nâng cao chất lượng đội tuyển quốc gia chỉ bằng đào tạo trẻ sẽ rất khó tạo đột phá trong thời gian ngắn. Trong khi đó, nếu tận dụng tốt chính sách nhập tịch cầu thủ gốc Việt hoặc cầu thủ gốc ngoại đủ điều kiện, đội tuyển có thể gia tăng sức mạnh rõ rệt, từ đó tạo nền tảng để các cầu thủ trong nước nỗ lực hơn nhằm giữ được vị trí.
Nhập tịch không phải là sự lười biếng trong xây dựng bóng đá, mà là một chiến lược phát triển thực tế, có điều kiện và mục tiêu rõ ràng. Đó là cách mà những đội bóng như Maroc, Algeria đang làm và thu được thành quả. Indonesia và Malaysia cũng đang đi theo con đường này với sự đầu tư bài bản hơn bao giờ hết. Sẽ không bất ngờ nếu trong vài năm tới, họ trở thành những thế lực mới ở châu Á.
Nếu Việt Nam muốn theo kịp và vươn xa trên bình diện châu lục, đã đến lúc chúng ta nên suy nghĩ nghiêm túc và cởi mở hơn về chính sách nhập tịch cầu thủ không chỉ để giải bài toán thành tích, mà còn để tạo ra một môi trường cạnh tranh thực sự trong nội bộ đội tuyển quốc gia. Và biết đâu, chính nhờ đó, những tài năng trẻ của chúng ta mới thực sự lớn lên và vươn ra thế giới.
* Độc giả Quang Huy - Đà Nẵng
Lê Vy
